მართლმადიდებელი ეკლესიის
წმინდა და დიდი კრების ენციკლიკა
კრეტა 2016
სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა
მადლიერების საგალობელთან ერთად ჩვენ ვადიდებთ და თაყვანსვცემთ ღმერთს სამებაში, რომელმაც შეგვაძლებინა სულიწმინდის გარდამოსვლის დღესასწაულის დღეებში შევკრებილიყავით აქ, კუნძულ კრეტაზე, რომელიც იკურთხა წარმართთა მოციქულის, პავლეს და მისი მოწაფის და „ერთგული შვილის ზოგადისაებრ სარწმუნოებისა“ (ტიტე 1.4),ტიტეს მიერ, და სულიწმინდის შთაგონებით, დაგვესრულებინა მართლმადიდებელი ეკლესიის ამ წმინდა და დიდი კრების სხდომები – რომელიც მოწვეულ იქნა მისი ყოვლადუწმინდესობის, მსოფლიო პატრიარქის, ბართოლომეოსის მიერ, უწმინდესი მართლმადიდებელი ეკლესიების უნეტერესი წინამძღვრების საერთო ნებით – იესო ქრისტეს ყოვლადწმინდა სახელის სადიდებელად და მისი ხალხისა და მთელი მსოფლიოს კურთხევისათვის, ვაღიარებთ რა საღმრთო პავლე მოციქულთან ერთად: „ესრეთ შემრაცხენინ ჩვენ კაცმან, ვითარცა მსახურნი ქრისტესნი და მნენი საიდუმლოთა ღმრთისათანი“(1 კორ. 4.1).
წმინდა კათოლიკე სამოციქულო ეკლესიის წმინდა და დიდი კრება წარმოადგენს ქრისტეს, ღმერთკაცის, მხოლოდშობილი ძის და ღვთის სიტყვის რწმენის ავთენტურ დამოწმებას, რომელმაც თავისი განკაცებით, მთელი თავისი საქმით დედამიწაზე მყოფობის ჟამს, ჯვარზე თავისი თავის მსხვერპლად შეწირვითა და თავისი აღდგომით განაცხადა სამება ღმერთი, როგორც უსაზღვრო სიყვარული. ამიტომ ერთი ხმით და ერთი გულით მივმართავთ „სასოებისა მისთვის, რომელიც არს ჩვენს შორის“ (შდრ. 1 პეტრე 3.15) არა მხოლოდ ჩვენი უწმინდესი ეკლესიის შვილებს, არამედ, ყველა ადამიანს „შორიელთა და მახლობელთა“ (ეფეს. 2.17). „სასოება ჩვენი“ (შდრ. 1 ტიმ. 1.1.), სოფლის მაცხოვარი, გაცხადდა, როგორც „ჩუენ თანა არს ღმერთი“ (შდრ. მათე 1.23) და როგორც ღმერთი „ჩუენ ყოველთათვის“(რომ. 8.32), ვისაც „ყოველთა კაცთაი ჰნებავს ცხოვრებაი და მეცნიერებასა ჭეშმარიტებისასა მოსვლაი“ (1 ტიმ. 2.4). განვაცხადებთ რა მის წყალობასა და არ ვფარავთ რა მის დიდ კურთხევას, ვიხსენებთ უფლის სიტყვებს, რომ „ცანი და ქვეყანაი წარხდენ, ხოლო სიტყუანი ჩემნი არა წარხდენ“(მათე 24.35) და „სიხარულის მის ჩვენის სავსებით“ (1ინ. 1.4) ვაცხადებთ რწმენის, იმედისა და სიყვარულის სახარებას, მოველით რა „დღესა დაუღამებელსა, მონაცვლეობის გარეშე და დასასრულის გარეშე“ (ბასილი დიდი, „ექვსთა დღეთა“, II, გვ. 29. 54), ის ფაქტი, რომ „ჩვენი მოქალაქობაი ცათა შინა არს“ (ფილ. 3.20), არ აუქმებს, არამედ აძლიერებს ჩვენს მოწმობას ამქვეყნად.
ამაში ჩვენ შედგომილნი ვართ მოციქულთა და ჩვენი ეკლესიის წმინდა მამათა ტრადიციას, რომელნიც ახარებდნენ ქრისტეს და მისი მეშვეობით ეკლესიის რწმენის მაცხოვნებელ გამოცდილებას, რომელნიც მეტყველებდნენ ღვთის შესახებ, ”მსგავსად იმისა, როგორც მებადურები ისვრიან ბადეს“, ე. ი. მოციქულებრივი წესით, ყველა ასაკის ადამიანების წინაშე, რათა გადაეცათ მათთვის თავისუფლების სახარება „აზნაურებითა მით, რომლითა ქრისტემან ჩუენ განგუააზნაურნა“ (შდრ. გალ. 5.1). ეკლესია არ ცხოვრობს თავისთვის. იგი სთავაზობს თავის თავს მთელ კაცობრიობას, რათა აღადგინოს და განაახლოს ქვეყნიერება ახალ ცად და ახალ მიწად (შდრ. გამოცხ. 21.1). აქედან გამომდინარე, იგი იძლევა სახარებისეულ მოწმობას და ანაწილებს ღვთის ნიჭებს მთელ მსოფლიოში: მის სიყვარულს, მშვიდობას, სამართალს, შერიგებას, აღდგომის ძალასა და მარადიული სიცოცხლის მოლოდინს.***I ეკლესია: ქრისტეს სხეული, წმინდა სამების ხატი1.ერთი წმინდა კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია არის წმინდა სამების ხატისებრი ღმერთ-კაცობრივი თანაზიარება, წინასწარი მოლოდინი და გამოცდილება უკანასკნელი ჟამისა წმინდა ევქარისტიაში და გამოცხადება მომავალ საქმეთა დიდებისა, როგორც განგრძობადობა სულთმოფენობისა. იგი არის საწინასწარმეტყველო ხმა ამქვეყნად, რომელიც არ შეიძლება დადუმდეს, ღვთის სასუფევლის მყოფობა და მოწმობა „მომავალისა ძალითა“(შდრ. მარკ. 9.1).
2. ეკლესია, როგორც ქრისტეს სხეული, „შემოკრებს“ ქვეყანას (მათე 23.37) მასთან, გარდაქმნის მას და რწყავს მას „წყაროთი წყლისა, რომელი ვიდოდის ცხოვრებად საუკუნოდ“ (ინ. 4.14).
3. მოციქულთა და მამათა ტრადიციამ – მისდევს რა უფლის, ეკლესიის დამაარსებლის, სიტყვებს, რომელმაც თავის მოციქულებთან ერთად საიდუმლო სერობის ჟამს დააფუძნა წმინდა ზიარების საიდუმლო – გამოკვეთა ეკლესიის მახასიათებელი, როგორც „ქრისტეს სხეული“ (მთ. 25, 26; მარკ. 14.22; ლკ. 22.19; 1 კორ. 10.16-17; 11. 23-29), და ყოველთვის უკავშირებდა ამას ღმერთის სიტყვისა და ძის განკაცების საიდუმლოს სულიწმინდისა და ქალწულ მარიამისგან. ამ სულისკვეთებით ყოველთვის ხაზგასმულია დაურღვეველი კავშირი ქრისტეში საღვთო განგებულების მთელ საიდუმლოსა და ეკლესიის საიდუმლოს შორის, ასევე, ეკლესიის საიდუმლოსა და წმინდა ევქარისტიის საიდუმლოს შორის, რაც უწყვეტად მტკიცდება ეკლესიის საკრამენტალურ ცხოვრებაში სულიწმინდის მოქმედებით.
მართლმადიდებელი ეკლესია, ერთგული ამ საერთო სამოციქულო ტრადიციისა და საიდუმლოებითი გამოცდილებისა, წარმოადგენს ავთენტურ გაგრძელებას ერთი წმინდა კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესიისა, როგორც ეს არის აღსარებული სარწმუნოების სიმბოლოში და დამტკიცებული ეკლესიის მამათა სწავლებით.
ამგვარად, იგი გრძნობს თავის უდიდეს პასუხისმგებლობას არა მხოლოდ იმისათვის, რომ ეკლესიურ სხეულში ამ გამოცდილების ავთენტური გამოხატვა უზრუნველყოს, არამედ, აგრეთვე, რათა ყოველ ადამიანს შესთავაზოს სარწმუნო მოწმობა ჭეშმარიტებისა.
4. მართლმადიდებელი ეკლესია თავისი ერთიანობითა და საყოველთაოობით არის ეკლესია კრებებისა, იერუსალიმში შემდგარი მოციქულთა კრებიდან (საქ. 15.5-29) მოყოლებული დღევანდელ დღემდე. ეკლესია თავის თავშივე არის კრება, რომელიც დააფუძნა ქრისტემ და რომელიც ნაწინამძღვრევია სულიწმინდის მიერ, სამოციქულო სიტყვების თანახმად: „ჯერ-უჩნდა სულსა წმინდასა და ჩუენცა“ (საქ. 15,28). მსოფლიო და ადგილობრივი კრებების საშუალებით ეკლესია ახარებდა და ახარებს წმინდა სამების საიდუმლოს, გამოჩინებულს ღვთის სიტყვისა და ძის განკაცებით. საკრებო საქმიანობა უწყვეტად გრძელდება ისტორიაში ისეთი კრებების უნივერსალური ავტორიტეტით, როგორიცაა, მაგალითად, დიდი კრება (879-880), რომელიც მოწვეულ იქნა კონსტანტინეპოლის პატრიარქის წმინდა ფოტიოს დიდის დროს, აგრეთვე, წმინდა გრიგოლ პალამას დროს მოწვეული დიდი კრებები (1341, 1351, 1368), რომელთა მეშვეობითაც დამტკიცებულ იქნა რწმენის იგივე ჭეშმარიტება, რომლებზეც მნიშვნელოვანი იყო სულიწმინდის გამომავლობისა და ადამიანების მონაწილეობის საკითხი უქმნელ ღვთაებრივ ენერგიებში. ხოლო შემდგომ, წმინდა და დიდი კრებების მეშვეობით, რომლებიც მოწვეულ იქნა კონსტანტინეპოლში 1484 წელს იმისათვის, რომ ემხილებინათ ფლორენციის უნიალური კრება (1438-1439), 1638, 1642, 1672 და 1691 წლებში მოწვეული კრებები, რათა ემხილებინათ პროტესტანტული მიმდინარეობანი, და 1872 წელს მოწვეული კრება, რათა დაეგმოთ ეთნო-ფილეტიზმი, როგორც ეკლესიოლოგიური მწვალებლობა.
5. ადამიანის სიწმინდე (anthropos) შეუძლებელია აღქმულ იქნას ქრისტეს სხეულის გარეშე, „რაც არის ეკლესია“ (შდრ. ეფეს. 1.23). სიწმინდე გამომდინარეობს მხოლო წმინდისაგან. ეს არის კაცობრიობის მონაწილეობა ღმერთის სიწმინდეში, „წმინდანთა თანაზიარებაში”, როგორც ეს განცხადებულია საღვთო ლიტურგიის დროს მღვდლის მიერ წარმოთქმულ სიტყვებში: „წმინდა არს წმინდათა“ და მორწმუნეთა პასუხში: „ერთ არს წმინდა, ერთ არს უფალი, იესო ქრისტე, სადიდებელად ღვთისა მამისა. ამინ“. ამ სულისკვეთებით წმინდა კირილე ალექსანდრიელი ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ ქრისტე, რომელიც „არის ბუნებით წმინდა, როგორც ღმერთი (…), განიწმინდება ჩვენთვის სულიწმინდაში (…), და აღასრულა მან ეს ჩვენთვის, არა თავისთვის, რათა ამგვარად, მისგან და მასში, რომელმაც პირველმა მიიღო ეს განწმენდა, განწმენდის მადლი გადასცემოდა კაცობრიობის მთელ მოდგმას…“ (კომენტარები იოანეს სახარებაზე, 11, გვ. 74, 548).
წმინდა კირილეს მიხედვით, ქრისტე არის ჩვენი ”ზიარი პიროვნება“ ადამიანთა მთელი მოდგმის თავის საკუთარ ადამიანობაში შემოკრებით, „რადგან ჩვენ ყველანი ვიყავით ქრისტეში, და ზიარ პიროვნებას კაცობრიობისა კვლავ მასში ეძლევა სიცოცხლე“ (კომენტარები იოანეს სახარებაზე, 11, გვ. 73, 157-161), და, აგრეთვე, აქედან გამომდინარე, იგი არის ერთადერთი წყარო ადამიანის განწმენდისა სულიწმინდაში. ამ სულისკვეთებით სიწმინდე არის ადამიანის მონაწილეობა ეკლესიაში როგორც საიდუმლოში, ასევე, მის წმინდა საიდუმლოებებში, რომელთა ცენტრში წმიდა ევქარისტიაა, რაც არის „მსხვერპლი ცხოველი, წმინდა და ღვთისათვის სათნო“(შდრ. რომ.12.1).“ვინ განმაშორნეს ჩუენ სიყუარულსა მას ქრისტესსა: ჭირმან ანუ იწროებამან, დევნამ ანუ სიყმილმან, შიშლოებამან ანუ ურვამან ანუ მახვილმან? ვითარცა წერილ არს: „რამეთუ შენთვის მოვსწყდებით ჩუენ მარადღე და შევირაცხებით ჩუენ, ვითარცა ცხოვარნი კლვადნი. არამედ ამას ყოველსა ზედა-ვსძლევთ ჩუენ მის მიერ, რომელმანცა-იგი შემიყუარნა ჩუენ“ (რომ. 8. 35-37). წმინდანები განასახიერებენ ეკლესიის ესქატოლოგიურ იდენტობას, როგორც მარადიულ დოქსოლოგიას დიდების მეუფის მიწიერი და ზეციური საყდრის წინაშე (ფს. 23.7), ხატყოფენ რა ამით ღვთის სასუფეველს.
მართლმადიდებელი კათოლიკე ეკლესია მოიცავს თოთხმეტ ავტოკეფალურ ეკლესიას, პანორთოდოქსულად აღიარებულს. ავტოკეფალიის პრინციპის მოქმედება დაუშვებელია ეკლესიის ერთიანობისა და საყოველთაოობის პრინციპის ხარჯზე. ამიტომ მივიჩნევთ, რომ მართლმადიდებლურ დიასპორაში ეპისკოპალური შეკრებების დაარსება, რომლებიც შეადგენენ კანონიკურად აღიარებული ეპარქიების ეპისკოპოსებს, რომლებიც თავის კანონიკურ იურისდიქციაში რჩებიან დღესაც, წარმოადგენს პოზიტიურ საფეხურს ეპისკოპალური შეკრებების კანონიკური მოწყობისთვის, ხოლო მათი თანმიმდევრული მოქმედება იძლევა სინოდალურობის საეკლესიო პრინციპის პატივისცემის გარანტიას.II. ეკლესიის მისია ქვეყნად6.სამოციქულო საქმიანობა და სახარების გაცხადება, აგრეთვე, ცნობილი, როგორც მისია, მიეკუთვნება ეკლესიის იდენტობის არსებას, როგორც დაცვა და აღსრულება ქრისტეს მცნებისა: „წარვედით და მოიმოწაფენით ყოველნი წარმართნი“ (მთ. 28.19). ეს არის „სიცოცხლის სული“, რასაც ეკლესია შთაბერავს ადამიანთა საზოგადოებას, რათა ყოველი სოფელი ეკლესია-ჰყოს ადგილობრივი ეკლესიების ყველგან დაფუძნებით. ამ სულისკვეთებით, მართლმადიდებელი მორწმუნეები ქრისტეს მოციქულნი არიან და უნდა იყვნენ ამქვეყნად. ეს მისია უნდა აღსრულდეს არა ძალადობით, არამედ ნებაყოფლობით, ადამიანებისა და ხალხების კულტურული იდენტობის სიყვარულითა და პატივისცემით. ამ ძალისხმევაში უნდა მონაწილეობდეს ყველა მართლმადიდებელი ეკლესია კანონიკური წესის მიმართ შესაბამისი პატივისცემით.
წმინდა ევქარისტიაში მონაწილეობა არის ქვეყნიერების ევანგელიზაციის აღსრულების მისიონერული მოშურნეობის წყარო. წმინდა ზიარებაში მონაწილეობითა და წმინდა შეკრებაში მთელი ქვეყნიერებისათვის ლოცვით (oikoumene), ჩვენ მოწოდებულნი ვართ განვაგრძოთ ”მსახურება ლიტურგიის შემდგომ“ ღვთისა და კაცობრიობის წინაშე და ვმოწმობდეთ ჩვენი რწმენის ჭეშმარიტების შესახებ ღვთისა და კაცობრიობის წინაშე, ვინაწილებდეთ ღვთის ნიჭებს მთელ კაცობრიობასთან ერთად ჩვენი უფლის ნათელი მცნების მორჩილებით, ვიდრე მის ზეცად ამაღლებამდე: „და იყვნეთ ჩემდა მოწამე იერუსალემს და ყოველსა ჰურიასტანსა და სამარიასა და ვიდრე დასასრულადმდე ქვეყანისა“ (საქ. 1.8.). საღვთო ლიტურგიის სიტყვები, წარმოთქმული ზიარების წინ – „განიტეხების და განიყოფის ტარიგი ღმრთისა, განიტეხების და არა განიყოფის. მარადის იჭამების და არა დაილევის“, -მიანიშნებს, რომ ქრისტე არის „ღვთის კრავი“ (ინ. 1.29) და „პური სიცოცხლისა” (ინ. 6.48), რომელიც გვეძლევა ჩვენ, როგორც მარადიული სიყვარული, რომელიც გვაერთიანებს ღმერთთან და ერთმანეთთან. იგი გვასწავლის ღვთის ნიჭების განაწილებასა და ჩვენი თავის შეწირვას ყველასთვის, ქრისტეს მსგავსად.
ქრისტიანების ცხოვრება არის სარწმუნო მოწმობა ყოველივეს განახლებისა ქრისტეში -„არამედ რაი იგი არს ქრისტეს მიერ ახალი დაბადებული; პირველი იგი წარხდა, აჰა ესერა იქმნა ყოველივე ახალ“ (2 კორ. 5.17) – და მოწოდება ყველა ადამიანისა პიროვნული და თავისუფალი მონაწილეობისათვის მარადიულ ცხოვრებაში, ჩვენი უფლის, იესო ქრისტეს მადლსა და სიყვარულში ღმრთისა მამისა, რათა განვიცადოთ სულიწმინდასთან ზიარება ეკლესიაში. „რადგან ცხონების საიდუმლო არის მათთვის, ვინც განიცდის ამის წყურვილს და არა მათთვის, რომელნიც იიძულებიან“ (მაქსიმე აღმსარებელი, გვ. 90.880). ღვთის ხალხის ხელახალი ხარება თანამედროვე სეკულარულ საზოგადოებებში, ისევე, როგორც ხარება მათი, ვინც ჯერ არ იცის ქრისტე, არის ეკლესიის დაუცხრომელი მოვალეობა.III.ოჯახი: ქრისტეს სიყვარულის ხატი ეკლესიაში7. მართლმადიდებელი ეკლესია ქალისა და მამაკაცის ურღვევ სიყვარულზე დაფუძნებულ ერთობას თვლის „დიდ საიდუმლოდ“ … ქრისტესა და ეკლესიისა (ეფეს. 5.32) და მიიჩნევს ოჯახად მას, რაც ამის საფუძველზე წარმოიშვება, რაც, საღვთო განგებულების თანახმად, წარმოადგენს შვილების დაბადებისა და აღზრდის, როგორც ”მცირე ეკლესიის“ (იოანე ოქროპირი, ეფესელთა მიმართ ეპისტოლეს კომენტარები, 20, გვ. 62. 143), ერთადერთ გარანტიას, უზრუნველყოფს რა მას შესაბამისი სამოძღვრო თანადგომით.
თანამედროვე ქორწინებასა და ოჯახში არსებული კრიზისი არის შედეგი თავისუფლების, როგორც პასუხისმგებლობის კრიზისისა – მისი დაცემისა ეგოისტურ თვითრეალიზაციამდე, მისი იდენტიფიკაციისა ინდივიდუალურ თვითდაკმაყოფილებასთან, თვითკმარობასა და ავტონომიურობასთან – და ქალსა და მამაკაცს შორის საკრამენტული ხასიათის ურთიერთობის დაკარგვისა, რაც გამომდინარეობს სიყვარულის მსხვერპლადგაღების სულის დავიწყებიდან. თანამედროვე სეკულარული საზოგადოება ქორწინებას განიხილავს წმინდად სოციოლოგიური და პრაგმატული კრიტერიუმებით, მიიჩნევს რა მას ურთიერთობის მარტივ ფორმად – ერთ-ერთად მრავალთაგან – რომელთაგან ყველას აქვს თანაბარი ინსტიტუციონალური კანონიერება. ქორწინება არის ეკლესიისაგან ნასაზრდოები წიაღი სიცოცხლისა სიყვარულში და ღვთის მადლის მიუწვდომელი ნიჭი. „მაღალი ხელი“ „შემაკავშირებელი“ ღვთისა არის „უხილავად მყოფი, რომელიც ჰარმონიულს ხდის მათ, ვინც ერთდებიან“ ქრისტესთან და ერთმანეთთან. გვირგვინები, რომელიც სიძეს და პატარძალს თავზე ედგმებათ საკრამენტული წესის დროს, გულისხმობს მსხვერპლად შეწირვის მასშტაბს და ღვთისა და ერთმანეთის მიმართ სრულყოფილ ერთგულებას. ეს, ასევე, გულისხმობს სიცოცხლეს ღვთის სასუფეველში, განაცხადებს რა სიყვარულის საიდუმლოში ესქატოლოგიურ აზრს.
8. წმინდა და დიდი კრება განსაკუთრებული სიყვარულით მიმართავს ბავშვებსა და ახალგაზრდებს. ბავშვობის ასაკის იდენტობასთან დაკავშირებული ურთიერთგამომრიცხავი განსაზღვრებების გაურკვევლობაში ჩვენი უწმინდესი ეკლესია წარმოაჩენს უფლის სიტყვებს: „უკეთუ არა მოიქცეთ და იქმნნეთ ვითარცა ყრმანი, ვერ შეხვიდეთ სასუფეველსა ცათასა“(მთ. 18.3) და „რომელმან არა შეიწყნაროს სასუფეველი ღმრთისა, ვითარცა ყრმა, ვერ შევიდეს მას შინა“ (ლკ. 18.17), აგრეთვე, რასაც ჩვენი მაცხოვარი ამბობს მათზე, რომლებიც „აბრკოლებენ“ (ლკ. 18.16) ბავშვებს მასთან მიახლოებისაგან და მათზე, რომლებიც „აცდუნებენ“ მათ (მთ. 18.6).
ახალგაზრდებს ეკლესია სთავაზობს არა უბრალოდ „დახმარებას“, არამედ „ჭეშმარიტებას“, ჭეშმარიტებას ახალი ღმერთკაცობრივი სიცოცხლისა ქრისტეში. მართლმადიდებელმა ახალგაზრდობამ უნდა იცოდეს, რომ ის არის მართლმადიდებელი ეკლესიის მრავალსაუკუნოვანი და კურთხეული ტრადიციების მატარებელი და, აგრეთვე, ამ ტრადიციის გამგრძელებელი, რომელიც მამაცურად იცავს და ქმედითად ავითარებს მართლმადიდებლობის მარადიულ ფასეულობებს იმისათვის, რომ დაამოწმოს სიცოცხლის მომნიჭებელი ქრისტიანობა. მისგან გამოჩნდებიან ქრისტეს ეკლესიის მომავალი მსახურნი. ამგვარად, ახალგაზრდები არ არიან მხოლოდ ეკლესიის „მომავალი“, ისინი, ასევე, ქმედით გამოხატულებას წარმოადგენენ ამჟამადაც ღვთისმოყვარე და კაცთმოყვარე სიცოცხლისა.IV.განათლება ქრისტეში9. ჩვენ დროში აღზრდისა და განათლების საქმეში ახალი ტენდენციები შეინიშნება. ეს შეეხება განათლების შინაარსსა და მიზნებს, აგრეთვე, იმ საკითხებს, თუ როგორ არის დანახული ბავშვობა, მასწავლებლის, სტუდენტისა და თანამედროვე სკოლის როლი; რადგან განათლება უკავშირდება არა მხოლოდ იმას, თუ როგორია ადამიანი, არამედ იმასაც, თუ როგორი უნდა იყოს იგი და, აგრეთვე, მისი პასუხისმგებლობის შინაარსს. თავისთავად ნათელია, რომ ხატი, რომელიც გვაქვს ადამიანური პიროვნების და მისი მყოფობის აზრის გაგებისათვის, განსაზღვრავს ჩვენ შეხედულებას მის განათლებაზე. გაბატონებული სეკულარიზებული ინდივიდუალისტური საგანმანათლებლო სისტემა, რაც აწუხებს ახალგაზრდებს დღეს, არის დიდი ტკივილის საგანი მართლმადიდებელი ეკლესიისათვის. ეკლესიის სამოძღვრო მზრუნველობის ცენტრში არის განათლება, რომელიც მიზნად ისახავს არა მხოლოდ ინტელექტის განვითარებას, არამედ აღშენებას და განვითარებას მთელი პიროვნებისა, როგორც ფსიქო-სომატური და სულიერი არსებისა, შესაბამისად ტრიფტიქისა – ღმერთი, ადამიანი და სამყარო. თავის კატეხისტურ განსჯაში მართლმადიდებელი ეკლესია ზრუნვით მოუწოდებს ღვთის ხალხს, განსაკუთრებით, ახალგაზრდებს, შეგნებული და აქტიური მონაწილეობისაკენ ეკლესიის ცხოვრებაში, რათა განავითაროს მათში ”საუკეთესო მისწრაფება“ ქრისტეში ცხოვრებისაკენ. ამგვარად, ქრისტიანთა სისავსე საარსებო საყრდენს პოულობს ეკლესიის ღმერთკაცებრივ თანაზიარებაში და მასში განიცდება მადლისმიერი განღმრთობის აღდგომითი პერსპექტივა.V ეკლესია თანამედროვე გამოწვევების პირისპირ10. დღეს ქრისტეს ეკლესია აწყდება სეკულარიზაციის იდეოლოგიის უკიდურეს და პროვოკაციულ გამოხატულებებს, რომლებიც პოლიტიკური, კულტურული და სოციალური მოვლენებისათვის დამახასიათებელი არსებითი თვისებებია. სეკულარიზაციის იდეოლოგიის უმთავრესი ელემენტი ფუნდამენტურად იყო და დღესაც რჩება ადამიანის სრულ ავტონომიურობად ქრისტესა და ეკლესიის სულიერი გავლენისაგან, რაც ხორციელდება ეკლესიის გაუმართლებელი გაიგივებით კონსერვატიზმთან და მისი ისტორიულად დაუსაბუთებელი დახასიათებით, თითქოს იგი არის შემაფერხებელი ყოველგვარი პროგრესისა და განვითარებისა. თანამედროვე სეკულარულ საზოგადოებებში ადამიანი, მოწყვეტილი ღვთისაგან, თავის თავისუფლებას და სიცოცხლის აზრს აიგივებს აბსოლუტურ ავტონომიურობასთან და მარადიული დანიშნულებისაგან გათავისუფლებასთან, რაც იწვევს ქრისტიანული ტრადიციის არასწორ აღქმასა და მასთან დაკავშირებული უმართებულო მსოფლმხედველობის ჩამოყალიბებას. ამგვარად, მიჩნეულია, რომ ზემოდან მოცემული თავისუფლება ქრისტეში და პროგრესი „საზომად ჰასაკისა სავსებისა მის ქრისტესისა“ (ეფეს. 4.13) უპირისპირდება ადამიანის თვითგადამრჩენელ ტენდენციას. ქრისტეს მსხვერპლშეწირული სიყვარული მიიჩნევა, როგორც ინდივიდუალიზმთან შეუთავსებელი, ხოლო ქრისტიანული სულის ასკეტური ხასიათი განიხილება როგორც უმძიმესი გამოწვევა პიროვნების ბედნიერებისათვის. ეკლესიის იდენტიფიკაცია კონსერვატიზმთან, რაც შეუსაბამოა ცივილიზაციის წინსვლასთან, არის თვითნებური და გაუკუღმართებული, რამდენადაც ქრისტიანი ხალხების საკუთარი იდენტობის შემეცნება ატარებს ეკლესიის მარადიული წვლილის ბეჭედს, არა მხოლოდ მათ კულტურულ მემკვიდრეობაში, არამედ უფრო ფართოდ – სეკულარული ცივილიზაციის ჯანსაღ განვითარებაში, რადგან ღმერთმა დაადგინა ადამიანი განმგებლად საღვთო შესაქმისა და თავის თანაშემწედ სამყაროში. მართლმადიდებელი ეკლესია თანამედროვე „ადამიანი-ღმერთის“ საპირისპიროდ წარმოაჩენს „ღმერთკაცს“, როგორც ყოველივეს უმაღლეს საზომს: განკაცებულ ღმერთს და არა განღმრთობილ ადამიანს (წმ. იოანე დამასკელი, „მართლმადიდებელი სარწმუნოების ზედმიწევნითი გარდამოცემა“, III, 2 გვ. 94. 988). ეკლესია აცხადებს ღმერთკაცისა და მისი სხეულის – ეკლესიის – მაცხოვნებელ ჭეშმარიტებას, როგორც თავისუფლებაში ცხოვრების ადგილსა და წესს: „ჭეშმარიტ ვიყვნეთ სიყვარულსა ზედა“ (შდრ. ეფეს. 4.15) და როგორც ამქვეყნადვე თანაზიარს მკვდრეთით აღდგომილი ქრისტეს სიცოცხლისა. ღმერთკაცებრივი, ”არაამსოფლისაგანი” (ინ. 18.36) ბუნება ეკლესიისა, რომელიც ასაზრდოებს და წინამძღვრობს მის მყოფობასა და დამოწმებას „ამ სოფლად“, არანაირი სახით არ იქნება თანახატი ამ სოფლისა (შდრ. რომ. 12.2).
11.მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების თანამედროვე განვითარების გზით ჩვენი ცხოვრება რადიკალურად იცვლება; ის, რასაც ადამიანის სიცოცხლეში ცვლილება შემოაქვს, მოითხოვს, თავის მხრივ, განსჯას, რადგან, გარდა მნიშვნელოვანი სარგებლიანობისა, რაც თან ახლავს მეცნიერულ პროგრესს, რომელიც ამსუბუქებს ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებას, წარმატებით უმკლავდება სერიოზულ დაავადებებსა და უზრუნველყოფს კოსმოსის კვლევას, იგი იწვევს უარყოფით შედეგებსაც. არსებობს საფრთხე ადამიანური თავისუფლებით მანიპულირებისა, ადამიანის გამოყენებისა, როგორც მარტივი საშუალებისა, ღირებული ტრადიციების თანდათანობითი დაკარგვისა და საფრთხე, რომელიც ექმნება ბუნებრივ გარემოს, მისი განადგურების საფრთხის ჩათვლით.
სამწუხაროდ, მეცნიერება თავისი ბუნებით არ ფლობს აუცილებელ საშუალებებს, რომ თავიდან აიცილოს და დაძლიოს მრავალი გამოწვევა, რომელსაც ის, პირდაპირ თუ ირიბად, იწვევს. სამეცნიერო ცოდნა მოტივაციას არ აძლევს ადამიანის მორალურ ნებას და, მიუხედავად იმისა, რომ იცის საფრთხეების შესახებ, აგრძელებს ისე მოქმედებას, თითქოს არ იცოდეს მათ შესახებ. პასუხი ადამიანის სერიოზულ ეგზისტენციალურ და ეთიკურ კითხვებზე და მისი სიცოცხლისა და სამყაროს მარადიულ არსსა და ამ ქვეყნიერებაზე არ მიიღება ამ საკითხის სულიერი განხილვის გარეშე.
12. ჩვენ საუკუნეში ძალიან გავრცელებულია ენთუზიაზმი ბიოლოგიის, გენეტიკისა და თავის ტვინის ნეიროფიზიოლოგიის დარგების შთამბეჭდავი განვითარებისა. საუბარი ეხება სამეცნიერო მიღწევებს, მაგრამ მათმა ფართო გამოყენებამ შესაძლებელია, გამოიწვიოს სერიოზული ანთროპოლოგიური და ზნეობრივი დილემები. ბიოტექნოლოგიის უკონტროლო გამოყენება სიცოცხლის დასაწყისში, განმავლობასა და დასასრულში საფრთხეს უქმნის მის ავთენტურ სისავსეს. ადამიანი თავის საკუთარ ბუნებას სულ უფრო ინტენსიურად იმეტებს უკიდურესი და საშიში საშუალებებით გამოსაცდელად. იგი დგას იმ საშიშროების წინაშე, რომ გადაიქცეს ბიოლოგიურ მანქანად, უპირო სოციალურ ერთეულად ან კონტროლირებადი აზრის აპარატად.
მართლმადიდებელ ეკლესიას არ შეუძლია განზე დგომა ასეთი მნიშვნელოვანი ანთროპოლოგიური, ეთიკური და ეგზისტენციალური საკითხების განხილვისას. იგი მტკიცედ ეყრდნობა ღვთივმოცემულ კრიტერიუმებს და განაცხადებს მართლმადიდებლური ანთროპოლოგიის აქტუალობას ღირებულებათა თანამედროვე გადაფასებასთან დაპირისპირებისას. ჩვენს ეკლესიას შეუძლია და ვალდებულია გამოხატოს სამყაროში თავისი საწინასწარმეტყველო შეგნება იესო ქრისტეში, რომელმაც თავისი განკაცებით შეიმოსა სრული კაცი და არის აბსოლუტური წინასახე ადამიანური მოდგმის განახლებისა. იგი გამოკვეთს სიცოცხლის სიწმინდესა და ადამიანის, როგორც პიროვნების, ხასიათს, მისი ჩასახვისთანავე. დაბადების უფლება არის ადამიანის უფლებათაგან პირველი. ეკლესია არის ღმერთკაცობრივი თანაზიარება, რომელშიც ყოველი ადამიანი წარმოადგენს უნიკალურ არსებას, რომელსაც აქვს დანიშნულება ღმეთთან პიროვნული კავშირისა, და იგი ეწინააღმდეგება ადამიანის ობიექტივიზაციის, მისი განზომილებად სიდიდემდე გარდაქმნის ყოველგვარ მცდელობას. არავითარი სამეცნიერო მიღწევა არ არის უფლებამოსილი, ავნოს ადამიანის ღირსებას და მის ღვთაებრივ დანიშნულებას. ადამიანი არ განისაზღვრება მხოლოდ თავისი გენებით. მართლმადიდებლური თვალსაზრისით ამას ეფუძნება ბიოეთიკა. ადამიანის შესახებ წინააღმდეგობრივი წარმოდგენების არსებობის ეპოქაში მართლმადიდებლური ბიოეთიკა, სეკულარული ავტონომიურობისა და რეაქციული ანთროპოლოგიური მსოფლმხედველობების საპირისპიროდ, წინა პლანზე წამოწევს იმ პოზიციას, რომ ადამიანი შექმნილია ღვთის ხატებისაებრ და მსგავსებისაებრ თავისი მარადიული დანიშნულებით. ამგვარად, ის ხელს უწყობს ფილოსოფიური და მეცნიერული დისკუსიის გამდიდრებას ბიოეთიკური საკითხების მიმართულებით ბიბლიური ანთროპოლოგიისა და მართლმადიდებლობის სულიერი გამოცდილების საშუალებით.
13. მსოფლიო საზოგადოებაში, რომელიც ორიენტირებულია „ქონასა“ და ინდივიდუალიზმზე, მართლმადიდებელი საყოველთაო ეკლესია წარმოაჩენს ქრისტეში და ქრისტესმიერი ცხოვრების ჭეშმარიტებას, რომელიც თავისუფლად ხორციელდება თითოეული ადამიანის ყოველდღიურ ცხოვრებაში მის საქმეთაგან „მწუხრის ჟამამდე“ (ფს. 103), რომელთა საშუალებითაც იგი გახდა თანაშემწე მარადიული მამისა [„რამეთუ ღმრთისა თანაშემწენი ვართ“ (1 კორ. 3.9)] და მისი ძისა [„მამაი ჩემი მოაქამომდე იქმს, და მეცა ვიქმ“ (ინ. 5.17)].
საღვთო მადლი სულიწმინდით განწმენდს ღმერთთან თანამოქმედებით ადამიანის მიერ ქმნილ საქმეებს, წარმოაჩენს რა მათში სიცოცხლისა და ადამიანთა საზოგადოების დადასტურებას. ამ ფარგლებში უნდა მოთავსდეს ქრისტიანული ასკეზა, რომელიც რადიკალურად განსხვავდება ყოველგვარი დუალისტური ასკეტიზმისაგან, რაც ადამიანს მოწყვეტს სიცოცხლისა და თანამოძმეებისგან. ქრისტიანული ასკეზა და თავშეკავება, რაც ადამიანს აკავშირებს ეკლესიის საკრამენტულ ცხოვრებასთან, არ ეხება მხოლოდ სამონაზვნო ცხოვრებას, არამედ დამახასიათებელია ეკლესიური ცხოვრებისათვის ყველა მის გამოხატულებაში, როგორც ხელშესახები მოწმობა ესქატოლოგიური სულისა მორწმუნეთა კურთხეულ ცხოვრებაში.
14. ეკოლოგიური კრიზისის ფესვები, სულიერი და ეთიკური, ძევს ყოველი ადამიანის გულში. ეს კრიზისი ამ ბოლო საუკუნეებში უფრო გამძაფრდა, რადგან ის გამოწვეულია სხვადასხვა განყოფისაგან, რომელთა მიზეზიც ადამიანური ვნებებია, როგორიც არის ანგარება, სიხარბე, ეგოიზმი, მომხვეჭელობა, რისი ერთ-ერთი შედეგი არის კლიმატის ცვლილება პლანეტაზე, რაც მნიშვნელოვანწილად ემუქრება ბუნებრივ გარემოს, ჩვენს საერთო „სახლს“. ადამიანსა და შესაქმეს შორის კავშირის რღვევა არის ღვთის ქმნილების ავთენტური გამოყენებისადმი ჭეშმარიტი მიდგომის დამახინჯება.
ეკოლოგიური პრობლემისამი მიდგომა, დაფუძნებული ქრისტიანული ტრადიციის პრინციპებზე, მოითხოვს არა მარტო პლანეტის ბუნერივი რესურსების ექსპლუატაციის გამო ცოდვისათვის სინანულს ანუ აზროვნების წესის და ქცევის რადიკალურ ცვლილებას, არამედ, აგრეთვე, ასკეტიზმს, როგორც ანტიდოტს მომხმარებლობისა, საკუთარი მოთხოვნილებებისა და მესაკუთრული პოზიციის გაღმერთების წინააღმდეგ. ის, აგრეთვე, ითვალისწინებს ჩვენს უდიდეს პასუხისმგებლობას, მომავალ თაობას გადავცეთ სიცოცხლისუნარიანი ბუნებრივი გარემო და გამოვიყენოთ ის ღვთაებრივი ნებისა და კურთხევის შესაბამისად. ეკლესიის საიდუმლოებებში დასტურდება შესაქმე, ხოლო ადამიანი ძლიერდება, რათა ემსახუროს მას როგორც მნე, მცველი და „მღვდელი“ და დოქსოლოოგიის გზით მიიყვანოს იგი შემოქმედთან – „შენთა შენთაგან შენდა შემწირველნი ყოველთა და ყოვლისათვის“ – და დანერგოს ევქარისტიული კავშირი შესაქმესთან. ეს მართლმადიდებლური, სახარებისეული და პატრისტიკული მიდგომა ჩვენს ყურადღებას მიაპყრობს, ასევე, სოციალურ განზომილებებსა და ბუნებრივი გარემოს განადგურების ტრაგიკულ შედეგებს.VI ეკლესია გლობალიზაცის, უკიდურესი ძალადობის ფენომენისა და მიგრაციის პირისპირ15. გლობალიზაციის თანამედროვე იდეოლოგია, რომელიც შეუმჩნევლად არის თავსმოხვეული და სწრაფად ვრცელდება, უკვე იწვევს ძლიერ რყევებს ეკონომიკასა და საზოგადოებაში მსოფლიო მასშტაბით. ამ თავსმოხვეულმა მდგომარეობამ შექმნა ახალი სისტემური ექსპლუატაციისა და სოციალური უსამართლობის ახალი ფორმები; ის მიზნად ისახავს ეროვნული, რელიგიური, იდეოლოგიური და სხვა ტრადიციებს შორის არსებული წინაღობების თანდათანობით განეიტრალებას; ამან უკვე მიგვიყვანა სოციალური მიღწევების შესუსტებამდე და საბოლოო ნგრევამდეც კი, ??