3 (16) დეკემბერი, 2018
სულთმოფენობიდან 29-ე კვირიაკე
წირვაზე – 1 ტიმ. 1:15-17 (31-ე კვირიაკის); ლკ. 18:18-27 (30-ე კვირიაკის).
წმინდა პავლე მოციქულის პირველი ეპისტოლე ტიმოთეს მიმართ – 1:15-17
სარწმუნოა და ყოველგვარი შეწყნარების ღირსია სიტყვა, რომ ქრისტე იესო მოვიდა ქვეყნად, რათა ეხსნა ცოდვილნი, რომელთა შორისაც პირველი მე ვარ.
მაგრამ სწორედ იმიტომ ვიქმენ შეწყალებული, რომ იესო ქრისტეს პირველად ეჩვენებინა ჩემში მთელი დიდსულოვნება მათდა სანიმუშოდ, მომავალში რომ ირწმუნებენ მას საუკუნო სიცოცხლისათვის.
წმინდა პავლე მოციქული თავის შეცოდებებზე საუბრობს და საკუთარ სულს ყველაზე უკანასკნელ და უმდაბლეს ადგილზე აყენებს, რადგან „უწინ, – ამბობს ის, – ვიყავი მგმობელი, მდევნელი და მაგინებელი, მაგრამ შეწყალებულ ვიქენ, რადგანაც ასე ვიქცეოდი უმეცრებით, ურწმუნოების გამო“ (1 ტიმ. 1:13). როდის თქვა მან ეს ყველაფერი? დიდი ღვაწლის შემდეგ, მას შემდეგ, რაც ქრისტემ მთელს მსოფლიოს უქადაგა, მრავალჯერ კინაღამ მოკვდა, მრავალი მწუხარება დაითმინა იუდეველებისა და წარმართების მხრიდან, მაგრამ მიუხედავად ამისა, მაინც არ ავიწყდებოდა უფლის საწინააღმდეგოდ ჩადენილი საკუთარი ქმედებები და საკუთარ თავს არათუ წმინდად, ქრისტეს მოწაფეობის ღირსადაც კი არ თვლიდა და ამბობდა: „უმცირესი ვარ მოციქულთა შორის და არა ვარ მოციქულად წოდების ღირსი, ვინაიდან ვსდევნიდი ღვთის ეკლესიას“ (1 კორ. 15:9); მხოლოდ მას შემდეგ, რაც ყველა სხვა ადამიანზე მეტად გაიმარჯვა ვნებებზე, თქვა: „ვთრგუნავ და ვიმონებ ჩემს სხეულს, რათა, სხვებს რომ ვუქადაგებ, თავად არ ვიყო უღირსი“ (1 კორ. 9:27). თუკი იტყვი, რომ სხვა ადგილას მოციქულს მაღალი წარმოდგენა აქვს საკუთარ თავზე, მაშინ თვით მისი მსჯელობა მოისმინე ამ საკითხზე; მისი თქმით, იგი ამას ამბობს არა ნებაყოფლობით, არა საკუთარი თავის განსადიდებლად, არამედ იმისთვის, რომ ქადაგება წარემატოს. ამასთან, დასძენს იგი: „უგუნური გავხდი ქადილით; თქვენ მაიძულეთ“ (2 კორ. 12:11) და კიდევ: „რასაც ვამბობ, ამნაირად რომ ვიქადი, უფლის მიხედვით როდი ვამბობ, არამედ უგუნურებით“ (2 კორ. 11:17). აი, ის სამართლიანი და ჭეშმარიტი წესი, რომელიც მართალმა პავლე მოციქულმა გადმოგვცა.
ღირსი ისააკ ასური
ხოლო საუკუნეთა მეუფეს, უხრწნელს, უხილავსა და ერთადერთ ღმერთს – პატივი და დიდება უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.
ჩვენ ხომ ვიცით, რომ ყველა იმ სახელს შორის, რომლითაც ღმრთეება აღინიშნება, ნაწილი გამოიყენება და გაიგება საკუთარი მნიშვნელობით და მის საღვთო დიდებაზე მეტყველებენ; მეორენი აღნიშნავენ მის მოქმედებებს ყოველ შექმნილთა, მთ შორის, ადამიანების მიმართებით. როდესაც ღვთაებრივი მოციქული ამბობს: საუკუნეთა მეუფეს, უხრწნელს, უხილავსა და ერთადერთ ღმერთს და ა. შ., უნდა ვიცოდეთ, რომ ამ სახელწოდებების მეშვეობით ის გამოხატავს იმ ცნებებს, რომლებიც წარმოდგენას გვიქმნიან უზენაესი ძალის შესახებ. სხვა შემთხვევაში კი წმინდა წერილში საუბარია თანამგრძნობ, გულმოწყალე, გულკეთილ, ჭეშმარიტ და სახიერ უფალზე, მკურნალზე მწყემსზე, გზაზე, პურზე, წყაროზე, მეფეზე, შემოქმედზე, დამცველზე, იმაზე, ვინც ყოველივეზე მაღლა დგას და ყოველივეს მსჭვალავს, რომელიც ყოველივეა და ყოველივეშია. ეს და მსგავსი სახელწოდებები ქმნილებებთან მიმართებით საღვთო კაცთმოყვარეობის მოქმედებებს აირეკლავენ.
წმინდა მღვდელთმთავარი გრიგოლ ნოსელი
წმინდა სახარება წმინდა ლუკა მახარებლისაგან საკითხავი – 18:18-27
ჰკითხა მას ერთმა მთავართაგანმა: კეთილო მოძღვარო, რა უნდა ვქნა, რომ დავიმკვიდრო საუკუნო სიცოცხლე?
იესომ მიუგო: რატომ მიწოდებ კეთილს? არავინაა კეთილი, გარდა ერთის – ღმერთისა.
იცი მცნებანი: არა იმრუშო; არა კაც-ჰკლა; არა იპარო; არა ცილი სწამო; პატივი ეცი მამას შენსას და დედას?
ხოლო მან თქვა: ეს ყოველივე დამიცავს ჩემი სიყრმითგან.
ეს რომ გაიგონა, იესომ უთხრა მას: ერთიღა გაკლია: გაყიდე ყველაფერი, რაც გაბადია, მიეცი გლახაკთ და გექნება საუნჯე ცაში; მერე მოდი და გამომყევ მე.
ხოლო ის დამწუხრდა ამის გაგონებისას, რადგანაც ძალიან მდიდარი იყო.
ზოგიერთთა აზრით, ეს კაცი ბოროტი და ცბიერი იყო და ცდილობდა, როგორმე გამოეჭირა იესო სიტყვებში. მაგრამ უფრო სარწმუნოა, რომ ის ვერცხლისმოყვარე იყო, რადგან თავად ქრისტემაც სწორედ ამაში ამხილა იგი. მარკოზ მახარებელიც ამბობს, რომ მან უფალთან მიირბინა, „მუხლი მოიყარა მის წინაშე და უთხრა… იესომ შეხედა და შეუყვარდა იგი“ (მარკ. 10:17, 21). ამრიგად, ეს ახალგაზრდა კაცი, მომხვეჭელობის სულით შეპყრობილი, ქრისტესთან მიდის, რათა გაიგოს მარადიული ცხოვრების შესახებ. აქაც, ალბათ, მას მომხვეჭელობის ვნება ამოძრავებდა, რადგან ისე ძლიერად არავის სურს ხანგრძლივი ცხოვრება, როგორც ვერცხლისმოყვარეს. ამდენად, მას ეგონა, რომ უფალი მას ხანგრძლივი სიცოცხლის ხერხს ასწავლიდა და ისიც დიდხანს დატკბებოდა საკუთარი ქონებით. მაგრამ როდესაც ქრისტემ უთხრა, რომ მარადიული სიცოცხლის მოსაპოვებლად უპოვარებაა საჭირო, მან, თითქოსდა, უსაყვედურა საკუთარ თავს დასმული შეკითხვისთვის, იესოს კი – პასუხისთვის. ის გვერდზე გადგა, რადგან მარადიული ცხოვრება იმისთვის სჭირდებოდა, რომ მრავალი წლის საკმარი სიმდიდრით დამტკბარიყო; ხოლო თუ ქონებაზე უარს იტყოდა და სიღატაკეში იცხოვრებდა, მაშინ მარადიული ცხოვრება რაღაში დასჭირდებოდა? უფალთან იგი ისე მივიდა, როგორც უბრალო კაცთან და მოძღვართან. ამიტომ ღმერთი მას ასწავლის, რომ მასთან მისვლა არ შეიძლება ისე, როგორც უბრალო ადამიანთან: არავინაა კეთილი, გარდა ერთის – ღმერთისა. შენ მე კეთილი მიწოდე, – ეუბნება ის მას, – რატომღა დაამატე: „მოძღვარო“? ალბათ, ერთ-ერთი მრავალთაგანი გგონივარ. თუ ასეა, მაშინ მე კეთილი არ ვყოფილვარ, ვინაიდან კეთილი მხოლოდ ღმერთია, ამიტომ თუ გინდა, კეთილი მიწოდო, მაშინ მიწოდე ეს, როგორც ღმერთს, და არა როგორც უბრალო ადამიანს; ხოლო თუ უბრალო ადამიანად მიგაჩნივარ, მაშინ კეთილს ნუ მიწოდებ, რამეთუ მხოლოდ ღმერთია ჭეშმარიტად კეთილი, სიკეთის წყარო და თვით სიკეთის დასაბამიც. ჩვენ კი, ადამიანები, თუკი კეთილები ვართ, არა თავისთავად, არამედ მის სიკეთეში მონაწილეობით. ჩვენი პირადი სიკეთე კი არ არის მყარი და შეიძლება იგი ზოგიერთ ვითარებაში ბოროტებისკენ მიიდრიკოს.
იცი მცნებანი: არა იმრუშო; არა კაც-ჰკლა; არა იპარო; არა ცილი სწამო და ა. შ. კანონი ჯერ კრძალავს იმას, რაშიც, შეიძლება, ადვილად ჩავცვივდეთ, შემდეგ უკვე იმასაც, რაშიც არცთუ ბევრი და არცთუ ხშირად ვარდება, მაგალითად, მრუშობა, ვინაიდან ის ცეცხლია დანთებული გარედანაც და შიგნიდანაც; ასევეა მკვლელობა, ვინაიდან რისხვა საშინელი მხეცია; ქურდობა კი ნაკლებმნიშვნელოვანია. ცილისწამების ცოდვაშიც შეიძლება, ხშირად არ აღმოვჩნდეთ. ამიტომ თავდაპირველად იმის აკრძალვის მცნებები გვეძლევა, რითაც ადვილად შეიძლება მოვიწყლათ, თუმცა სხვა მხრივაც უფრო მძიმეა ისინი. ქურდობა და ცილისწამება რჯულმა მეორე ადგილზე დააყენა, როგორც მათზე ნაკლები თავისი სიხშირითა და მნიშვნელობით. ამ ცოდვების შემდეგ რჯული მშობლების წინააღმდეგ ცოდვას აყენებს, რადგან თუმც ეს ცოდვა მძიმეა, მაგრამ ისეთი სიხშირით არ ხდება, იმიტომ, რომ იშვიათი და ცოტაა მხეცის მსგავსი ადამიანი, ვინც მშობლებს შეურაცხყოფს.
როდესაც ჭაბუკმა უფალს მიუგო, რომ ყველა ამ მცნებას იგი სიყრმითგან იცავდა, მაშინ ღმერთმა მას უფრო მაღალი სათნოება – უპოვარება შესთავაზა. დააკვირდი, როგორ განაწესებს რჯულისკანონი ჭეშმარიტი ქრისტიანული ცხოვრების წესებს! გაყიდე ყველაფერი, – ეუბნება ის მას, – რაც გაბადია, ვინაიდან, რასაც დაიტოვებ, იმის მონა ხარ; და მიეცი გლახაკთ, მიეცი არა მდიდარ ნათესავებს, არამედ გლახაკთ. ვგონებ, სიტყვა – „მიეცი“ გამოხატავს იმ აზრს, რომ პირადი ქონება საღი მსჯელობით უნდა განკარგო და არა ისე, როგორც მოგიხერხდება. უპოვარებისას კი ადამიანს სხვა სათნოებებიც უნდა ამშვენებდეს. ამიტომ ეუბნება უფალი: და გამომყევ მე, ანუ სხვა მხრივაც ჩემი მოწაფე და მომდევარი იყავი, და არა ისე, რომ დღეს გამომყვე და ხვალ – არა. ვერცხლისმოყვარე მთავარს უფალი ზეციურ საგანძურს ჰპირდება, მაგრამ მან ეს ვერ შეიძლო, რადგან ვერ შეელია მიწიერ სიმდიდრეს, რომლის მონაც იყო. ამიტომ დამწუხრდა, როცა გაიგონა, რომ უფალი მას მთელი ავლადიდების დატევებას ურჩევდა, მაშინ, როდესაც მას სწორედ ამ ქონებით დასატკბობად სჭირდებოდა საუკუნო სიცოცხლე. ჭაბუკი მთავრის წუხილი აჩვენებს, რომ იგი კეთილად მოაზროვნე ადამიანი იყო და არა – ბოროტი და ცბიერი. მისგან განსხვავებით, ფარისევლებს უფლის პასუხები კი არ ამწუხრებდათ, არამედ ასასტიკებდათ. ჩემთვის არ არის უცნობი, რომ მსოფლიოს დიდი მნათობი, წმინდა ოქროპირი მიიჩნევდა, რომ ამ ჭაბუკს სურდა, ჭეშმარიტი საუკუნო ცხოვრება და უყვარდა ის, მაგრამ ძლიერი ვნებით – ვერცხლისმოყვარეობით იყო შეპყრობილი; თუმცა, არც ეს შემოთავაზებული მოსაზრებაა უადგილო, კერძოდ, მარადიული ცხოვრება მას ვერცხლისმოყვარეობის გამო სურდა.
ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი
დამწუხრებული რომ დაინახა, იესომ თქვა: რა ძნელია მდიდართათვის ღმრთის სასუფეველში შესვლა.
უფალს აქ მხედველობაში აქვს ადამიანის დამმონებელი მომხვეჭელობის ვნება და არა საკუთრივ სიმდიდრე. მარკოზ მახარებლის სიტყვებით, მოწაფეებს უფრო უკვირდათ, და ეს გასაგებიცაა, რადგან სიმდიდრე ყველას იზიდავს და, რჯულის თანახმად, ის ადამიანის მიმართ ღვთის კეთილგანწყობის ნიშანია. თუმცა, ამასთან, უფალი ამბობს, რომ სიმდიდრე ძალიან დიდ წინააღმდეგობად იქცევა სასუფევლის გზაზე. იმისათვის, რომ მოწაფეები დაამშვიდოს და აუხსნას, თუ რა აზრით არის ეს სიტყვები მის მიერ ნათქვამი, მაცხოვარი ამბობს: ძნელია მდიდართათვის ღვთის სასუფეველში შესვლა.
როგორც წმინდა იოანე ოქროპირი განმარტავს, „ქრისტე სიმდიდრეს კი არ განიკითხავს, არამედ სიმდიდრის მოტრფიალეთ“, ვინაიდან ადამიანის ცოდვილი ბუნებისთვის სიმდიდრე დიდი საცდურია საღვთო რჯულის აღსრულებისას.
ვინაიდან აქლემი უფრო ადვილად გაძვრება ნემსის ყუნწში, ვიდრე მდიდარი შევა ღმრთის სასუფეველში.
ეს ხალხური გამოთქმაა; მას დღესაც იყენებენ აღმოსავლეთში, და ნიშნავს, რომ საქმე ძნელი გასაკეთებელია ან საერთოდ შეუძლებლია. ზოგიერთები „აქლემში“ მოიაზრებენ აქლემის ბეწვისგან დამზადებულ გემის ბაგირს. სხვები ფიქრობენ, რომ „ნემსის ყუნწში“ ძალიან დაბალი და ვიწრო კარი უნდა ვიგულისხმოთ, სადაც აქლემი ძლივს ძვრება. საკუთრივ სიმდიდრე საშიში არ არის, მაგრამ ის ასეთი ხდება, როდესაც ადამიანი ბედნიერი ცხოვრების მთელ იმედებს მასზე ამყარებს და ამგვარად, მისი სიმდიდრე მისივე კერპი ხდება.
ამის გამგონეთ თქვეს: კი მაგრამ, ვინღა ცხონდება?
მოციქულები მაინც ღელავდნენ და გაურკვველობით მოცულნი კითხულობდნენ: კი მაგრამ, ვინღა ცხონდება?
ხოლო მან თქვა: კაცთათვის შეუძლებელი შესაძლებელია ღმერთისთვის.
უფალმა ისინი თავისი მზერით დაამშვიდა (მარკ. 10:27) და უთხრა: კაცთათვის შეუძლებელი შესაძლებელია ღმერთისთვის, რაც ნიშნავს, რომ ღვთის შემწყალებელ და მაცხოვნებელ მადლს იმის ძალა შესწევს, რისი გაკეთებაც ადამიანს საკუთარი ძალებით არ ძალუძს: ღმერთს შეუძლია, მდიდარი ადამიანი განკურნოს ცხონებისათვის ხელისშემშლელი მომხვეჭელობის სენისგან.
მთავარეპისკოპოსი ამბერკი (ტაუშევი)
სულთმოფენობიდან 29-ე კვირიაკე
წირვაზე – 1 ტიმ. 1:15-17 (31-ე კვირიაკის); ლკ. 18:18-27 (30-ე კვირიაკის).
წმინდა პავლე მოციქულის პირველი ეპისტოლე ტიმოთეს მიმართ – 1:15-17
სარწმუნოა და ყოველგვარი შეწყნარების ღირსია სიტყვა, რომ ქრისტე იესო მოვიდა ქვეყნად, რათა ეხსნა ცოდვილნი, რომელთა შორისაც პირველი მე ვარ.
მაგრამ სწორედ იმიტომ ვიქმენ შეწყალებული, რომ იესო ქრისტეს პირველად ეჩვენებინა ჩემში მთელი დიდსულოვნება მათდა სანიმუშოდ, მომავალში რომ ირწმუნებენ მას საუკუნო სიცოცხლისათვის.
წმინდა პავლე მოციქული თავის შეცოდებებზე საუბრობს და საკუთარ სულს ყველაზე უკანასკნელ და უმდაბლეს ადგილზე აყენებს, რადგან „უწინ, – ამბობს ის, – ვიყავი მგმობელი, მდევნელი და მაგინებელი, მაგრამ შეწყალებულ ვიქენ, რადგანაც ასე ვიქცეოდი უმეცრებით, ურწმუნოების გამო“ (1 ტიმ. 1:13). როდის თქვა მან ეს ყველაფერი? დიდი ღვაწლის შემდეგ, მას შემდეგ, რაც ქრისტემ მთელს მსოფლიოს უქადაგა, მრავალჯერ კინაღამ მოკვდა, მრავალი მწუხარება დაითმინა იუდეველებისა და წარმართების მხრიდან, მაგრამ მიუხედავად ამისა, მაინც არ ავიწყდებოდა უფლის საწინააღმდეგოდ ჩადენილი საკუთარი ქმედებები და საკუთარ თავს არათუ წმინდად, ქრისტეს მოწაფეობის ღირსადაც კი არ თვლიდა და ამბობდა: „უმცირესი ვარ მოციქულთა შორის და არა ვარ მოციქულად წოდების ღირსი, ვინაიდან ვსდევნიდი ღვთის ეკლესიას“ (1 კორ. 15:9); მხოლოდ მას შემდეგ, რაც ყველა სხვა ადამიანზე მეტად გაიმარჯვა ვნებებზე, თქვა: „ვთრგუნავ და ვიმონებ ჩემს სხეულს, რათა, სხვებს რომ ვუქადაგებ, თავად არ ვიყო უღირსი“ (1 კორ. 9:27). თუკი იტყვი, რომ სხვა ადგილას მოციქულს მაღალი წარმოდგენა აქვს საკუთარ თავზე, მაშინ თვით მისი მსჯელობა მოისმინე ამ საკითხზე; მისი თქმით, იგი ამას ამბობს არა ნებაყოფლობით, არა საკუთარი თავის განსადიდებლად, არამედ იმისთვის, რომ ქადაგება წარემატოს. ამასთან, დასძენს იგი: „უგუნური გავხდი ქადილით; თქვენ მაიძულეთ“ (2 კორ. 12:11) და კიდევ: „რასაც ვამბობ, ამნაირად რომ ვიქადი, უფლის მიხედვით როდი ვამბობ, არამედ უგუნურებით“ (2 კორ. 11:17). აი, ის სამართლიანი და ჭეშმარიტი წესი, რომელიც მართალმა პავლე მოციქულმა გადმოგვცა.
ღირსი ისააკ ასური
ხოლო საუკუნეთა მეუფეს, უხრწნელს, უხილავსა და ერთადერთ ღმერთს – პატივი და დიდება უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.
ჩვენ ხომ ვიცით, რომ ყველა იმ სახელს შორის, რომლითაც ღმრთეება აღინიშნება, ნაწილი გამოიყენება და გაიგება საკუთარი მნიშვნელობით და მის საღვთო დიდებაზე მეტყველებენ; მეორენი აღნიშნავენ მის მოქმედებებს ყოველ შექმნილთა, მთ შორის, ადამიანების მიმართებით. როდესაც ღვთაებრივი მოციქული ამბობს: საუკუნეთა მეუფეს, უხრწნელს, უხილავსა და ერთადერთ ღმერთს და ა. შ., უნდა ვიცოდეთ, რომ ამ სახელწოდებების მეშვეობით ის გამოხატავს იმ ცნებებს, რომლებიც წარმოდგენას გვიქმნიან უზენაესი ძალის შესახებ. სხვა შემთხვევაში კი წმინდა წერილში საუბარია თანამგრძნობ, გულმოწყალე, გულკეთილ, ჭეშმარიტ და სახიერ უფალზე, მკურნალზე მწყემსზე, გზაზე, პურზე, წყაროზე, მეფეზე, შემოქმედზე, დამცველზე, იმაზე, ვინც ყოველივეზე მაღლა დგას და ყოველივეს მსჭვალავს, რომელიც ყოველივეა და ყოველივეშია. ეს და მსგავსი სახელწოდებები ქმნილებებთან მიმართებით საღვთო კაცთმოყვარეობის მოქმედებებს აირეკლავენ.
წმინდა მღვდელთმთავარი გრიგოლ ნოსელი
წმინდა სახარება წმინდა ლუკა მახარებლისაგან საკითხავი – 18:18-27
ჰკითხა მას ერთმა მთავართაგანმა: კეთილო მოძღვარო, რა უნდა ვქნა, რომ დავიმკვიდრო საუკუნო სიცოცხლე?
იესომ მიუგო: რატომ მიწოდებ კეთილს? არავინაა კეთილი, გარდა ერთის – ღმერთისა.
იცი მცნებანი: არა იმრუშო; არა კაც-ჰკლა; არა იპარო; არა ცილი სწამო; პატივი ეცი მამას შენსას და დედას?
ხოლო მან თქვა: ეს ყოველივე დამიცავს ჩემი სიყრმითგან.
ეს რომ გაიგონა, იესომ უთხრა მას: ერთიღა გაკლია: გაყიდე ყველაფერი, რაც გაბადია, მიეცი გლახაკთ და გექნება საუნჯე ცაში; მერე მოდი და გამომყევ მე.
ხოლო ის დამწუხრდა ამის გაგონებისას, რადგანაც ძალიან მდიდარი იყო.
ზოგიერთთა აზრით, ეს კაცი ბოროტი და ცბიერი იყო და ცდილობდა, როგორმე გამოეჭირა იესო სიტყვებში. მაგრამ უფრო სარწმუნოა, რომ ის ვერცხლისმოყვარე იყო, რადგან თავად ქრისტემაც სწორედ ამაში ამხილა იგი. მარკოზ მახარებელიც ამბობს, რომ მან უფალთან მიირბინა, „მუხლი მოიყარა მის წინაშე და უთხრა… იესომ შეხედა და შეუყვარდა იგი“ (მარკ. 10:17, 21). ამრიგად, ეს ახალგაზრდა კაცი, მომხვეჭელობის სულით შეპყრობილი, ქრისტესთან მიდის, რათა გაიგოს მარადიული ცხოვრების შესახებ. აქაც, ალბათ, მას მომხვეჭელობის ვნება ამოძრავებდა, რადგან ისე ძლიერად არავის სურს ხანგრძლივი ცხოვრება, როგორც ვერცხლისმოყვარეს. ამდენად, მას ეგონა, რომ უფალი მას ხანგრძლივი სიცოცხლის ხერხს ასწავლიდა და ისიც დიდხანს დატკბებოდა საკუთარი ქონებით. მაგრამ როდესაც ქრისტემ უთხრა, რომ მარადიული სიცოცხლის მოსაპოვებლად უპოვარებაა საჭირო, მან, თითქოსდა, უსაყვედურა საკუთარ თავს დასმული შეკითხვისთვის, იესოს კი – პასუხისთვის. ის გვერდზე გადგა, რადგან მარადიული ცხოვრება იმისთვის სჭირდებოდა, რომ მრავალი წლის საკმარი სიმდიდრით დამტკბარიყო; ხოლო თუ ქონებაზე უარს იტყოდა და სიღატაკეში იცხოვრებდა, მაშინ მარადიული ცხოვრება რაღაში დასჭირდებოდა? უფალთან იგი ისე მივიდა, როგორც უბრალო კაცთან და მოძღვართან. ამიტომ ღმერთი მას ასწავლის, რომ მასთან მისვლა არ შეიძლება ისე, როგორც უბრალო ადამიანთან: არავინაა კეთილი, გარდა ერთის – ღმერთისა. შენ მე კეთილი მიწოდე, – ეუბნება ის მას, – რატომღა დაამატე: „მოძღვარო“? ალბათ, ერთ-ერთი მრავალთაგანი გგონივარ. თუ ასეა, მაშინ მე კეთილი არ ვყოფილვარ, ვინაიდან კეთილი მხოლოდ ღმერთია, ამიტომ თუ გინდა, კეთილი მიწოდო, მაშინ მიწოდე ეს, როგორც ღმერთს, და არა როგორც უბრალო ადამიანს; ხოლო თუ უბრალო ადამიანად მიგაჩნივარ, მაშინ კეთილს ნუ მიწოდებ, რამეთუ მხოლოდ ღმერთია ჭეშმარიტად კეთილი, სიკეთის წყარო და თვით სიკეთის დასაბამიც. ჩვენ კი, ადამიანები, თუკი კეთილები ვართ, არა თავისთავად, არამედ მის სიკეთეში მონაწილეობით. ჩვენი პირადი სიკეთე კი არ არის მყარი და შეიძლება იგი ზოგიერთ ვითარებაში ბოროტებისკენ მიიდრიკოს.
იცი მცნებანი: არა იმრუშო; არა კაც-ჰკლა; არა იპარო; არა ცილი სწამო და ა. შ. კანონი ჯერ კრძალავს იმას, რაშიც, შეიძლება, ადვილად ჩავცვივდეთ, შემდეგ უკვე იმასაც, რაშიც არცთუ ბევრი და არცთუ ხშირად ვარდება, მაგალითად, მრუშობა, ვინაიდან ის ცეცხლია დანთებული გარედანაც და შიგნიდანაც; ასევეა მკვლელობა, ვინაიდან რისხვა საშინელი მხეცია; ქურდობა კი ნაკლებმნიშვნელოვანია. ცილისწამების ცოდვაშიც შეიძლება, ხშირად არ აღმოვჩნდეთ. ამიტომ თავდაპირველად იმის აკრძალვის მცნებები გვეძლევა, რითაც ადვილად შეიძლება მოვიწყლათ, თუმცა სხვა მხრივაც უფრო მძიმეა ისინი. ქურდობა და ცილისწამება რჯულმა მეორე ადგილზე დააყენა, როგორც მათზე ნაკლები თავისი სიხშირითა და მნიშვნელობით. ამ ცოდვების შემდეგ რჯული მშობლების წინააღმდეგ ცოდვას აყენებს, რადგან თუმც ეს ცოდვა მძიმეა, მაგრამ ისეთი სიხშირით არ ხდება, იმიტომ, რომ იშვიათი და ცოტაა მხეცის მსგავსი ადამიანი, ვინც მშობლებს შეურაცხყოფს.
როდესაც ჭაბუკმა უფალს მიუგო, რომ ყველა ამ მცნებას იგი სიყრმითგან იცავდა, მაშინ ღმერთმა მას უფრო მაღალი სათნოება – უპოვარება შესთავაზა. დააკვირდი, როგორ განაწესებს რჯულისკანონი ჭეშმარიტი ქრისტიანული ცხოვრების წესებს! გაყიდე ყველაფერი, – ეუბნება ის მას, – რაც გაბადია, ვინაიდან, რასაც დაიტოვებ, იმის მონა ხარ; და მიეცი გლახაკთ, მიეცი არა მდიდარ ნათესავებს, არამედ გლახაკთ. ვგონებ, სიტყვა – „მიეცი“ გამოხატავს იმ აზრს, რომ პირადი ქონება საღი მსჯელობით უნდა განკარგო და არა ისე, როგორც მოგიხერხდება. უპოვარებისას კი ადამიანს სხვა სათნოებებიც უნდა ამშვენებდეს. ამიტომ ეუბნება უფალი: და გამომყევ მე, ანუ სხვა მხრივაც ჩემი მოწაფე და მომდევარი იყავი, და არა ისე, რომ დღეს გამომყვე და ხვალ – არა. ვერცხლისმოყვარე მთავარს უფალი ზეციურ საგანძურს ჰპირდება, მაგრამ მან ეს ვერ შეიძლო, რადგან ვერ შეელია მიწიერ სიმდიდრეს, რომლის მონაც იყო. ამიტომ დამწუხრდა, როცა გაიგონა, რომ უფალი მას მთელი ავლადიდების დატევებას ურჩევდა, მაშინ, როდესაც მას სწორედ ამ ქონებით დასატკბობად სჭირდებოდა საუკუნო სიცოცხლე. ჭაბუკი მთავრის წუხილი აჩვენებს, რომ იგი კეთილად მოაზროვნე ადამიანი იყო და არა – ბოროტი და ცბიერი. მისგან განსხვავებით, ფარისევლებს უფლის პასუხები კი არ ამწუხრებდათ, არამედ ასასტიკებდათ. ჩემთვის არ არის უცნობი, რომ მსოფლიოს დიდი მნათობი, წმინდა ოქროპირი მიიჩნევდა, რომ ამ ჭაბუკს სურდა, ჭეშმარიტი საუკუნო ცხოვრება და უყვარდა ის, მაგრამ ძლიერი ვნებით – ვერცხლისმოყვარეობით იყო შეპყრობილი; თუმცა, არც ეს შემოთავაზებული მოსაზრებაა უადგილო, კერძოდ, მარადიული ცხოვრება მას ვერცხლისმოყვარეობის გამო სურდა.
ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი
დამწუხრებული რომ დაინახა, იესომ თქვა: რა ძნელია მდიდართათვის ღმრთის სასუფეველში შესვლა.
უფალს აქ მხედველობაში აქვს ადამიანის დამმონებელი მომხვეჭელობის ვნება და არა საკუთრივ სიმდიდრე. მარკოზ მახარებლის სიტყვებით, მოწაფეებს უფრო უკვირდათ, და ეს გასაგებიცაა, რადგან სიმდიდრე ყველას იზიდავს და, რჯულის თანახმად, ის ადამიანის მიმართ ღვთის კეთილგანწყობის ნიშანია. თუმცა, ამასთან, უფალი ამბობს, რომ სიმდიდრე ძალიან დიდ წინააღმდეგობად იქცევა სასუფევლის გზაზე. იმისათვის, რომ მოწაფეები დაამშვიდოს და აუხსნას, თუ რა აზრით არის ეს სიტყვები მის მიერ ნათქვამი, მაცხოვარი ამბობს: ძნელია მდიდართათვის ღვთის სასუფეველში შესვლა.
როგორც წმინდა იოანე ოქროპირი განმარტავს, „ქრისტე სიმდიდრეს კი არ განიკითხავს, არამედ სიმდიდრის მოტრფიალეთ“, ვინაიდან ადამიანის ცოდვილი ბუნებისთვის სიმდიდრე დიდი საცდურია საღვთო რჯულის აღსრულებისას.
ვინაიდან აქლემი უფრო ადვილად გაძვრება ნემსის ყუნწში, ვიდრე მდიდარი შევა ღმრთის სასუფეველში.
ეს ხალხური გამოთქმაა; მას დღესაც იყენებენ აღმოსავლეთში, და ნიშნავს, რომ საქმე ძნელი გასაკეთებელია ან საერთოდ შეუძლებლია. ზოგიერთები „აქლემში“ მოიაზრებენ აქლემის ბეწვისგან დამზადებულ გემის ბაგირს. სხვები ფიქრობენ, რომ „ნემსის ყუნწში“ ძალიან დაბალი და ვიწრო კარი უნდა ვიგულისხმოთ, სადაც აქლემი ძლივს ძვრება. საკუთრივ სიმდიდრე საშიში არ არის, მაგრამ ის ასეთი ხდება, როდესაც ადამიანი ბედნიერი ცხოვრების მთელ იმედებს მასზე ამყარებს და ამგვარად, მისი სიმდიდრე მისივე კერპი ხდება.
ამის გამგონეთ თქვეს: კი მაგრამ, ვინღა ცხონდება?
მოციქულები მაინც ღელავდნენ და გაურკვველობით მოცულნი კითხულობდნენ: კი მაგრამ, ვინღა ცხონდება?
ხოლო მან თქვა: კაცთათვის შეუძლებელი შესაძლებელია ღმერთისთვის.
უფალმა ისინი თავისი მზერით დაამშვიდა (მარკ. 10:27) და უთხრა: კაცთათვის შეუძლებელი შესაძლებელია ღმერთისთვის, რაც ნიშნავს, რომ ღვთის შემწყალებელ და მაცხოვნებელ მადლს იმის ძალა შესწევს, რისი გაკეთებაც ადამიანს საკუთარი ძალებით არ ძალუძს: ღმერთს შეუძლია, მდიდარი ადამიანი განკურნოს ცხონებისათვის ხელისშემშლელი მომხვეჭელობის სენისგან.
მთავარეპისკოპოსი ამბერკი (ტაუშევი)